Disclaimer: Mình viết bài này không phải phê phán bất cứ cá nhân ở bất cứ giới tính nào. Mình chỉ mong xã hội sẽ thay đổi cách nhìn nhận, để mở rộng hơn cơ hội cho các bạn nữ theo đuổi lĩnh vực công nghệ.
Mình bắt đầu học coding từ cuối năm lớp 9, nghĩa là tới giờ mình đã code gần được 8 năm rồi. Và tại sao mình chọn trở thành Engineer? Đó là một câu hỏi mà hết gần 8 năm trời ròng rã mình vẫn chưa tìm được một câu trả lời. Đơn giản là vì mình Thích.
Mình tin mọi người sẽ tưởng tượng rằng học trong những lớp ít nữ (chưa tới 10% là nữ) thì sẽ được các bạn nam ‘nuông chiều’ như thế nào. Thực tế thật phũ phàng. Mình chỉ giống như một cái gì cho các bạn non-tech cảm thấy ngạc nhiên, trầm trồ. Còn những bạn tech kiểu không phân biệt được ai là nam hay nữ, do mình cũng thích thế. Nói chung đối xử sao cũng được, mình tôn trọng sự bình đẳng.
Điều gì mình thích nhất khi trở thành một bạn nữ theo đuổi lĩnh vực công nghệ.
- Mình thấy hầu hết các bạn nam IT rất thật thà và dễ thương và nhiệt tình. Mình còn nhớ lúc mình mới vô cấp 3 với đại học, mấy anh chuyên Tin khoá trên ném cho bao la là tài liệu, rồi còn rủ đi thi chung, làm bài tập chung nữa.
- Là một bạn nữ in Tech thì không cần phải quá quan tâm tới vấn đề ăn mặc lắm. Bạn không cần phải đắp nửa kí phấn lên mặt mỗi ngày hay mất nửa tiếng để lựa chọn áo váy xúng xính tới công ty. Ở mấy công ty công nghệ, đẹp hay xấu cũng không ảnh hưởng tới lương thưởng gì cả. Mà thậm chí nếu không có nhu cầu kiếm người yêu ở công ty, thì hầu hết cũng không ai quan tâm bạn đang mặc gì trên người.
- Những năm gần đây, không thể phủ nhận được độ hot của các ngành Khoa học nói chung, và các ngành Công nghệ thông tin nói riêng. Hầu hết các công ty Tech có tiếng hiện nay ở cả Việt Nam và nước ngoài đều có mức lương và quyền lợi (benefits) rất tốt và xứng đáng.
Và cuối cùng hãy chọn trở thành một Women in Tech nếu bạn thật sự Thích.
Hiển nhiên là không có con đường nào trải đầy hoa hồng. Mình không thể nào tưởng tượng nổi mình đã làm những gì để có thể lết được tới ngày hôm nay. Mình cho rằng dù mình có là nam hay nữ, thì chắc chắn trở thành Lam 22-year-old cũng không dễ dàng gì.
Nhưng chắc chắn có những điều tạo nên sự khác biệt giữa nam và nữ trong ngành công nghệ mà mình cảm nhận được trong những năm qua.
Mình đã từng nghe những câu nói làm tổn thương người khác khi ở công ty, hoặc ở trường. Mình không chắc chắn là mọi người vô tình hay cố ý, nhưng đơn giản là điều đó làm mình cảm thấy rằng bản thân thật sự không được tôn trọng.
Mình chuẩn mực là một đứa code siêu bug và siêu nát luôn, code đâu bug đó. Nhưng chưa có một research nào show con gái khi sinh ra được hưởng một cái gen thần kì nào đó được gọi là:
- Oh đúng kiểu Women Logic!
- Mấy đứa con gái thường hay code bug
Thật may mắn, mình là một đứa lì lợm, càng chê thì mình càng muốn chứng tỏ là mình không tệ như mọi người nghĩ. Work hard always pays off. Cuối cùng thì mình được offer Facebook, nhưng vẫn vấp phải những câu nói không hay tí nào:
- Code như này cũng vào được Facebook
- Facebook có strategy gì khi thuê Lam không?
- …
Đối với mình, 8 năm không quá dài, nhưng đủ dài để mình nhận ra được cách đối xử hơi mang tính phân biệt như vậy, để rồi mình tập kiểm soát được cảm xúc, tránh quan tâm những điều nhỏ nhặt như thế.
Nhưng mình còn biết có những bạn nữ thậm chí vì quá áp lực đã bỏ học, hoặc chuyển ngành, hoặc chuyển sang những position không cần code nhiều bởi vì các bạn ấy không cảm thấy tự tin khi code nữa. Mình cũng nghe được trên dưới 70% các bạn nữ học Computer Science từ Việt Nam, Mỹ, Châu Âu:
- Chị ấy cảm nhận được bạn bè look down mình, thậm chí mình có được internships ở big tech họ vẫn coi như mình không xứng đáng.
- Gặp ai học CS người ta cũng judge em cả, khinh có, chế giễu có, mean có, đủ thể loại negative.
- We had a group of five girls applied Facebook internship, four of us got the offers and some guys supposed that tech companies lower the hiring bar for female candidates…
Vậy điều này có đến từ các bạn nam không?
This is because our society, our culture.
Quay lại những câu chuyện ngay từ lúc cấp hai, lên cấp ba. Mọi người vẫn luôn quan niệm: Nam thì sẽ học khoa học giỏi hơn là các bạn nữ, Nam thì sẽ yêu khoa học hơn các bạn nữ, Khoa học thì phù hợp với các bạn Nam hơn. Đặc biệt là ngành Khoa học máy tính.
Những ngày đầu mình học đội tuyển Tin, mọi người xung quanh phản ứng nhiều lắm. Ví dụ như cô giáo dạy Văn thương mình lắm, hết lòng khuyên: ‘Mày điên à, làm lập trình viên không có hạnh phúc gia đình đâu, cái đó không cho con gái’. Mình lại còn nhớ là, trong khi mà một bạn nam khác và mình, hai bạn cùng cố gắng trong một cuộc thi (competitive programming contest) thì cô hiệu trưởng chỉ đặt niềm tin ở mỗi một người. Rồi cả thầy mình ‘Thầy hiểu, nhưng em là con gái, em không đủ sức để làm được như bạn kia’.
Dù sao thì cũng cảm ơn cha sinh mẹ đẻ ra mình là một đứa cứng đầu nên không chấp nhận thua ai cả.
Các bạn nam thì sao, cũng áp lực lắm chứ, bạn đã nghe câu ‘Code không bằng một đứa con gái’ chưa?
Và rồi cái sự ngầm định đó vô hình dung ảnh hưởng tới thái độ, cách đối xử, sự mong muốn của toàn xã hội đối với cả nam lẫn nữ trong lĩnh vực công nghệ. Có thể những sự bất bình đẳng, những câu nói kiểu ‘insult’, nó nhỏ bé, NHƯNG trong một khoảng thời gian dài, trong cuộc sống, trong công việc, tất cả nén dồn lại trở thành một sự tổn thương. Có bạn sẽ lấy nó làm động lực để bước tiếp, nhưng có bạn sẽ lấy nó làm nỗi ám ảnh để bỏ cuộc.
Cuối cùng, mình chỉ hy vọng xã hội sẽ thay đổi cách nhìn nhận, mở lòng hơn với việc Khoa học sẽ là ngành cho tất cả các giới tính.
Mình không phải là một programmer giỏi, nhưng mình sẵn sàng giúp đỡ tất cả mọi người, chỉ cần mọi người có ý chí. Vì mình đã trải qua 8 năm không đơn giản tí nào.
Mình mong sẽ có nhiều bạn nữ đọc được câu chuyện này để các bạn hiểu, và có thêm động lực để cố gắng vì nó. Đặc biệt mình rất buồn khi nghe các bạn nữ bỏ cuộc vì cảm thấy không được hỗ trợ hoặc cảm thấy quá áp lực và bế tắc trong quá trình trở thành một bạn nữ trong lĩnh vực công nghệ.
Hãy chia sẻ những câu chuyện vui, buồn, thú vị của bạn với Lam, và sẽ đừng bao giờ bỏ cuộc nhé!
@fb: dothanhlam97
@email: dothanhlam.98@gmail.com
